รุกขกร (arborist) หรือนักศัลยกรรมต้นไม้ใหญ่ (tree surgeon) คือนักวิชาชีพที่มีหน้าที่จัดการและดูแลต้นไม้ใหญ่ (ปกติเป็นต้นไม้ใหญ่ในเมืองและในบริเวณอาคารสถานที่ รวมถึงไม้เลื้อยและไม้พุ่มมีแก่นที่เป็นไม้ยืนต้น) ซึ่งรวมถึงงานปลูก งานตัดแต่ง งานค้ำจุน งานป้องกันและรักษาโรคและแมลง หรือโรคพืชอื่น งานป้องกันการถูกฟ้าผ่า และงานโค่นต้นไม้ นอกจากนี้ยังรวมงานวางแผน งานให้คำปรึกษา การทำรายงานและการเป็นพยานศาลในฐานะผู้เชี่ยวชาญ เนื่องจากต้นไม้ใหญ่มีคุณประโยชน์แก่มวลมนุษย์มาก แต่ต้นไม้ใหญ่ก็มีการดำรงชีวิตที่ซับซ้อน มีขนาดใหญ่โตและมีน้ำหนักมาก ต้นไม้ใหญ่ในเมืองจึงต้องการการเฝ้าระมัดระวังและการดูแลเพื่อเป็นการประกันความปลอดภัยในชีวิตและทรัพย์สิน

สมรรถนะของรุกขกร

รุกขกรสามารถประเมินต้นไม้ในด้านสุขภาพ ความแข็งแรงทางโครงสร้างของต้น ความปลอดภัย หรือความเหมาะสมที่จะนำมาใช้ในงานภูมิสถาปัตยกรรม รวมทั้งระห่างในการปลูกจากสิ่งปลูกสร้าง วิชารุกขกรรมสมัยใหม่ได้ก้าวหน้าไปค่อนข้างรวดเร็วทั้งทางด้านเทคโนโลยีและวิธีปฏิบัติจากวิธีเก่าๆ ที่เคยปฏิบัติแต่เดิมมา รุกขกรรมสมัยใหม่ได้นำผลการวิจัยมาเป็นพื้นฐานในการปฏิบัติ

ผู้ที่อาจเรียกตัวเองเป็นรุกขกรได้ จะต้องมีความรู้และทักษะโดยสรุปดังนี้

• มีความรู้เกี่ยวการดำรงชีวิตของต้นไม้ใหญ่ อุปนิสัย รวมทั้งโรคและแมลงที่เกี่ยวข้องและวิธีการป้องกันและรักษา
• มีความรู้ในเทคนิคและวิธีการตัดแต่ง การทำศัลยกรรม รวมทั้งการอนุรักษ์และฟื้นฟูต้นไม้เก่าแก่ที่สำคัญ
• มีความรู้และทักษะในการใช้เครื่องมือและเครื่องจักรกล
• มีทักษะในการปีนป่าย การใช้เชือกและอุปกรณ์นิรภัย รู้จักเทคนิควิธีการป้องกันภัยอันตรายแก่ชีวิตและทรัพย์สิน
• มีความรู้เกี่ยวกับสาธารณูปโภคทั้งบนดินและใด้ดิน
• มีความรู้ด้านกฎหมายที่เกี่ยวข้องและความรับผิดตามกฎหมายในการประกอบวิชาชีพ
• มีความรู้ในการประเมินค่าของต้นไม้ใหญ่ทั้งด้านเศรษฐศาสตร์และด้านนิเวศวิทยา

เพื่อเป็นการประกันแก่สังคมและผู้บริโภค ผู้ที่จะเรียกตัวเองเป็น "รุกขกร" ได้จะต้องผ่านการทดสอบความรู้ ทักษะและประสบการณ์และการการฝึกงานมาเป็นเวลาตามกำหนด ผู้สอบผ่านจะได้รับใบรับรองความรู้ความสามารถ (Certified arborist)

การศึกษา

วิชารุกขกรรมแตกสาขาแยกมาจากสาขาการป่าไม้และสาขาพืชสวนเนื่องจากลักษณะการทำงานและพื้นที่การทำงานอยู่ในชุมชนเมืองและตามสถานที่ต่างๆ ที่ไม่ใช่ทั้งป่าหรือสวนผลไม้ ปัจจุบันมหาวิทยาลัยในต่างประเทศในยุโรป สหรัฐฯ และออสเตรเลียได้เปิดสอนวิชา "รุกขกรรม" (Arboriculture)ตั้งแต่ปริญญาตรีถึงปริญญาเอกเพื่อเร่งผลิต "รุกขกร" ให้มีจำนวนเพียงพอกับความต้องการ ส่วนใหญ่เปิดเป็นวิชาเคียงคู่กับ วิชา "การป่าไม้ในเมือง" (Urban Forestry)และวิชา "วนวัฒนวิทยาเขตเมือง" (Urban Silviculture)ที่คณะ "วนศาสตร์" มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์บางเขน

องค์กรด้านรุกขกรรม

ในต่างประเทศโดยเฉพาะยุโรปและสหรัฐฯ มีความก้าวหน้าในด้านนี้มาก มีการจัดตั้ง “สมาคมรุกขกรรมนานาชาติ” (The International Society Of Arboriculture) องค์กรอิสระไม่หวังผลกำไรเพื่อเผยแพร่และยกระดับการปฏิบัติวิชาชีพรุกขกรรม ส่งเสริมให้มีการศึกษาและการสอบรับใบรับรองความรู้ความชำนาญและความสามารถพื้นฐาน และการรับรองความเชี่ยวชาญเฉพาะด้านรุกขกรรมสาธารณูปโภค รุกขกรรมเทศบาล ฯลฯ

ในสหรัฐอเมริกามีการจัดตั้งสมาคมที่ปรึกษาด้านรุกขกรรม (The American Society of Consulting Arborists) โดยเฉพาะขึ้นโดยสมาชิกจะต้องจบการศึกษาด้านรุกขกรรมระดับมหาวิทยาลัยหรือผู้ที่สอบได้ใบรับรองความสามารถ รุกขกรที่ปรึกษาผู้ถือใบรับรองจะเป็นผู้ชำนาญเกี่ยวกับต้นไม้ใหญ่ในด้านจรรยาบรรณ กฎหมาย การพัฒนาเมือง การประเมินค่าต้นไม้ และบ่อยครั้งจะได้รับเชิญให้เป็นพยานศาลในฐานะผู้เชี่ยวชาญ

Arborist

An arborist, tree surgeon, or (less commonly) arboriculturist, is a professional in the practice of arboriculture, which is the cultivation, management, and study of individual trees, shrubs, vines, and other perennial woody plants in dendrology and horticulture.

Arborists generally focus on the health and safety of individual plants and trees, rather than managing forests (the domains of forestry and silviculture) or harvesting wood. An arborist's scope of work is therefore distinct from that of either a forester or a logger.

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี รุกขกร รุกขกร